αντήλιος

-α, -ο (AM ἀντήλιος, -ον)

αυτός που βρίσκεται απέναντι στον ήλιο, ο ανατολικός.|| νεοελλ. το ουδ. ως ουσ. το αντήλιο

το να βάζει κανείς το ένα ή και τα δύο χέρια στο μέτωπο για να προστατεύσει τα μάτια από τον ήλιο.

μσν.

το ουδ. ως ουσ. τὰ ἀντήλια

1

σκιάδια για προφύλαξη από τον ήλιο

2.οι παρωπίδες των αλόγων

αρχ.

1. αυτός που βλέπει προς τον ήλιο, ο στραμμένος προς την ανατολή, ο ανατολικός

2. ο όμοιος με τον ήλιο

3. φρ. «δαίμονες ἀντήλιοι» — αγάλματα θεών στημένα στο ύπαιθρο μπροστά από τις πύλες των ναών.

[ΕΤΥΜΟΛ. < αντι(ι)-* + ήλιος (αντί ανθήλιος). Πρόκειται για τύπο της ανατολ. ιων. διαλέκτου, η οποία ανήκει στις ψιλωτικές διαλέκτους. Η ψίλωση σε τέτοιες διαλέκτους εμφανίζεται είτε με την απουσία της δασύτητας (του h), είτε με την ύπαρξη φράσεων ή σύνθετων λέξεων, όπου δεν συμβαίνει αφομοίωση τού άηχου ψιλού φθόγγου σε δασύ (τού -τ- σε -θ- κ.τ.ό.), όπως ακριβώς στην προκειμένη περίπτωση].